Dünyada Her Yıl 7 Milyar Ton Tüketimi Olan Bir Konu

 Milyarlarca insanın ortak noktada buluştuğu bir konudan bahsedeceğiz. Güne başlarken, sosyal ortamlarda, sevinçli anlarda veya konsantre olmamız gereken ciddi anlarda herhangi bir türüne elimizin gittiği bir içecek. Dünyada her yıl 7 milyar ton tüketimi olan bir konu bu.

Son dönemde özellikle sporcu beslenmesi konusunda popülerlik kazanmasıyla kupa sayıları artan kahveye bir yerde dur dememiz gerekir mi?

Öncelikle kahveyi tanıyalım. 1000'den fazla bileşeni bulunan bir madde olduğu için sağlık üzerine olumlu-olumsuz birçok etkisi olduğunu söyleyebiliriz. İçerisinde kafestol ve kahveol dediğimiz yağlar, antioksidan özellik gösteren fenoller, B3 vitamini (niasin), magnezyum ve en aktif bileşen olarak kafeini bulundurur.

Türk kahvesi, İskandinav kahveleri ve French Press dediğimiz kahve türleri içerisinde daha yoğun kahveol ve kafestol bulundurur. Yüksek ısıya maruz kaldıklarında kahve yağları konsantrasyonları da artar.
Bu noktada kafein olayını detaylandıracağız. Çünkü kahve tüketiminde dikkat etmemiz gereken günlük güvenli kafein alım dozunu aşmamak. Kafein sindirim kanalından hızlıca kana karışıyor ve 1-1.5 saat içerisinde maksimum seviyeleri görüyor. Emilen kafein kan-beyin bariyerini aşarak etkisini göstermeye başlıyor. Vücutta yarılanma ömrü 3-7 saat arasında değişiyor ki bu oran kadınlarda daha kısa sürüyor.
Yani içtiğiniz bir kahvenin etkisini görebilmek için ortalama 1 saat beklemeniz gerekirken, etkisinin geçmesi içinse ortalama 5 saat gerekli olacaktır.

Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir husus gebelik ve emziklilik döneminde annenin aldığı kafeinin plesenta yoluya ya da anne sütü ile bebeğe geçişidir. Bu yüzden bu dönemde mutlaka içilecekse eğer kafeinsiz kahve diyoruz. 

Bilinenin aksine kafeini sadece kahveden almıyoruz. Çay, kola ve sıcak çikolata gibi içecekler de kafein içermektedir. Gün içinde bardak bardak çayını içen bir bireyin kafein alımını düşünmesi gerekmektedir.

Peki yapılan çalışmalar bizlere kahve hakkında neler söylüyor?

  • Alzheimer hastalığında kafeinin antioksidan, antinflamatuar, nöronal aktivasyon etkileri ve glukoz kullanımını uyarıcı olması ile tedavi edici fonksiyonel bir gıda olduğunu bildiren çalışmalar vardır.
  • Menapoz sonrası kadınlarda antioksidan bileşenleri ile inflamasyonu inhibe ederek, kardiyovasküler ve inflamatuar hastalık riskini azalttığı gösterilmiştir.
  • 14 randomize kontrollü çalışmayı kapsayan bir meta-analizde kaynamış kahve tüketiminin, alınan miktarlara göre serum total kolesterol ve HDL düzeylerini arttırdığı, filtre kahvenin ise serum kolesterolü çok fazla etkilemediği bildirilmiştir.
  • Kahve içindeki tozlar, filtrelenmemiş kahvelerin ALT (karaciğer enzimi) yükselttiği ve hiperkolesterole sebep olabileceği bildirilmiştir.
  • Uzun vadede koroner kalp hastalık riskini arttırdığını gösteren kanıtlar gösterilmemiştir. Günlük ortalama 1-3 kupa kadar kahve tüketiminin koroner kalp hastalığı riskini azalttığını bildiren çalışmalar vardır.
  • Ancak günde 5 veya daha fazla fincan kahve içenlerde, hiç kahve içmeyenlere oranla kardiyovasküler hastalık riski %40-60 oranında daha yüksek bulunmuştur.
Kafein olumlu özellikleri göz önünde bulundurulduğunda gün içinde güvenilir dozlarda alabileceğimiz bir gıda bileşeni.

EFSA (European Food Safety Authority) sağlıklı bireylerde günlük kafein alımını 400mg, hamilelerde ise 200mg ile sınırlandırmıştır. Kafein kaynakları sadece kahve ile sınırlanmıyor. 
Çeşitli içeceklerin kafein miktarları

Bazı otoriteler günlük 2 kupa kahve tüketimini olumlu etkilerinden dolayı öneriyor. Ancak yine de kahve ile ilgili öneri yaparken bireysel özelliklerin önemi dikkate alınmalı diğer kafein kaynaklarının tüketimi sorgulanmalı, yeterli ve dengeli beslenme programı içinde miktarları ayarlanarak tüketilmelidir. Ayrıca tüketilen kahvenin türü, işlenmesi ve hazırlanma yöntemleri, kullanım miktarları, fincan boyutları, tüketim biçimleri göz önünde bulundurulmalıdır.

KAYNAK: 
  1. Sıdıka Oğuz, Zeynep Erdoğan, Kahve Tüketiminin Kalp Sağlığı Üzerine Etkileri, Journal of Cardiovascular Nursing 2016;7(14):136-39
  2. R. Urgent, A.G Schulz, M.B Katan, Effects of Cafestol and Kahweol From Coffee Prounds on Lipids and Serum Liver Enzymes in Humans, Am J Clin Nut. 1995 Jan;61(1):149-54
  3. https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4102
  4. Nevin Şanlıer, Melike Gönder, Kahve Tüketimi ve Nörodejeneratif Hastalıklarla İlişkisi, Türkiye Klinikleri J Neur 2014,9(2):67-72

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Understanding Nitrites and Nitrates: Sources and Potential Health Effects

Image
     The health effects of nitrites and nitrates have become a growing concern in recent years, frequently discussed in the media and debated by health organizations. In France, the issue has been taken seriously at the political level. In France, a parliamentary bill was passed in 2022 to gradually reduce the use of nitrites in processed meats such as ham and sausages. In March 2023, the government introduced a plan aiming to reduce nitrite levels by 20–25%, though it did not propose a full ban. Despite additional proposals in 2023 and 2024 to prohibit nitrite use entirely, the French Parliament rejected them. As of now, nitrite use is not banned but is being progressively limited. This article explores what nitrites and nitrates are, where they come from, how they affect human health, and what steps we can take to reduce potential risks. Sources, Dietary Exposure, and Potential Health Effects      Nitrates and nitrites occur naturally in water and soil, b...
Read more

Lessons From The Apple Cider Vinegar Story: The Dangers of Health Misinformation

Image
Recently, I watched Apple Cider Vinegar  on Netflix, and it definitely deserves a post. It tells the true story of an Australian influencer who falsely claimed to have cured her cancer with food. It’s a shocking and eye-opening story. I believe psychologists should analyze this series, but as a dietitian, I also have something to say. An influencer promoting various products and approaches may not seem very dangerous at first. However, what if they claim to have treated a serious disease like cancer with food or alternative methods? Wouldn't that lead many people to abandon their treatments or encourage the use of products that could negatively impact their health? Isn't this a public health issue? Without giving too much away, we witness how people can deceive themselves and others about health issues, exploiting the hopes of millions and even causing harm—intentionally or unintentionally—through misinformation. As I always say and believe, prophylaxis is superior to all . Pr...
Read more

Lots of Photos, One Outcry

Image
     In January last year, I participated in a volunteer project in Calais, a city in northern France. The project, facilitated by the organization, aimed to help irregular migrants trying to reach the UK by maintaining their family connections through a phone service while also providing support for their medical and humanitarian needs. Since this experience was emotionally challenging for me, I needed a long time to process and reflect before writing about it in detail.      The first thing I noticed upon arriving in the city was the abundance of barbed wire everywhere. I do not wish to cast blame on the local population, but I was told by the project coordinator that these barriers were primarily intended to prevent irregular migrants from setting up tent camps randomly. This city is already internationally known for the "Jungle," an informal settlement of makeshift shelters and tents where many migrants live—often referred to as the  Jungle of Cala...
Read more